Anco van Moolenbroek

Auteur: Anco van Moolenbroek

  • Geheim voor succes

  • Mol in de AH

    Soms roept een tweet l leuke reacties op. Zo begaf ik me gisteren naar de AH in Lunetten om zelf eens kennis te nemen van de dagelijkse invasie van onze leerlingen in de pauze. Dat was inderdaad een ‘AH erlebnis’, zoals een collega REplied op mijn Foursquare Tweet. Anderen vroegen belangstellend naar de opbrengst. “Hoeveel heb je er gepakt?” Blijkbaar is het nieuws als Mol naar de AH gaat :).  Je kunt ook naar de HV, maar de AH is goedkoper en klantvriendelijker, volgens een mijn volgers. Dat laatste is zeker het geval. Hulde aan de AH!

    Een aantal incidenten maakte dat de bedrijfsleider vorige week contact met mij zocht. Onze leerlingen zijn namelijk hartelijk welkom in de AH, op voorwaarde dat ze zich gedragen. En dat bleek niet altijd het geval. Geluidsniveau standje 10; onbeleefde reacties bij aanspreken en proletarisch winkelen. Tja, ik zeg het maar eerlijk zoals het gezegd wordt. Tijd dus voor een actieve en morele ondersteuning.

    Bij aankomst wordt ik vriendelijk ontvangen door de bedrijfsleider. Hij licht me voor over zijn winkel en de ‘hotspots’:  de bakker & de energydrank. Per dag worden 300 (!) blikjes energydrank verkocht. À 30 cent. Nee, dat is geen Red Bull. Het vak Red Bull is overigens behoorlijk leeg. Ja, zegt de BL, die worden het meest gejat. Nou ja , dat lijkt me ook echt een statusmerk. Overigens: hoeveel energie kost de spanning van het gappen eigenlijk? Daarna drink je een blikje energydrank. Netto resultaat: nul?

    Kunnen we energydrank niet gewoon verbieden op school, de AH, Nederland? Wat een zooi is dat en nergens goed voor. Klagen leerlingen over saaie lessen, kun je met zo’n blikje op toch niet eens in slaap vallen!? Of, worden de lessen saai omdat je innerlijk opgefokt bent en je je niet kunt concentreren? Hoezo ‘verbetert de mentale prestatie’?.  Ik lees op http://nl.wikipedia.org/wiki/Energiedrank: “Uit Australisch onderzoek bleek dat al na één suikervrij blikje van 250 ml Red Bull de “kleverigheid” van de bloedplaatjes toenam, waardoor het risico van stolselvorming toeneemt.” Een soort bomaanslag op je hart- en bloedvaten. Red Bullshit dus.

    Dan, 12.10 uur, daar komen de eerste klantjes. In no time is lekker druk in de winkel. Diverse leerlingen komen een praatje met me maken of zeggen mij gedag. Natuurlijk gedraagt iedereen zich keurig. Ik verwacht ook niet anders. Trouwens, ook als ik er niet ben…

    Alles verloopt heel gemoedelijk, al met al zo’n 40 leerlingen die door de winkel struinen. Soms met z’n vijven naar binnen; twee kopen iets wat < € 5,- kost. Vetpot is het dus niet voor de AH, hoewel, vele kleintjes maken een grote. Raad eens wie er op de kleintjes let?

    Zie ze eens netjes op de beurt wachten bij de kassa. Zulk rustig volk. Je hebt ongeveer 10 minuten om in de AH je inkopen te doen. Anders zit je niet op tijd in de les.

    Soms komen andere klanten klagen bij de bedrijfsleider. Of meedenken: korting als je je goed gedraagt. Of een soort bonuskaart voor leerlingen. Maar dan kan natuurlijk niet, want dat is discriminatie.

    Waarom gaat een schooldirecteur in de pauze naar het winkelcentrum? Juist! Ook om de snoeproute verkennen! Af en toe komt er wel eens een buurtbewoner klagen. Dan rijst de troep de prullenbak uit – of bereikt die niet eens. Triest, maar waar. Goed, de terugweg. Ik slenter achter de leerlingen aan. Het eerste gedeelte gaat het goed. Twee prullenbakken staan langs de route. Leeg, dat wel, maar op de grond is ook niets te zien. Logisch, dan zijn de appelflappen nog niet op.  Zo’n plastic  bakje is dan nog handig en het blikje is nog niet leeg. In het volgende stuk staat één prullenbak. Die puilt uit! Heel goed. Ja, er ligt ook leeg blikje energydrank op de straatweg. Blijkbaar had de gebruiker te weinig energie om naar de prullenbak te lopen.

    Dicht bij school staan zelfs twee prullenbakken, gezellig samen naast elkaar te staan. Ik zie een leerling er naar toe lopen. Zo’n plastic flappenbakje in de hand. Het wordt hem niet gemakkelijk gemaakt: de opening is te klein, maar hij houdt vol! Met een stevige duw verdwijnt het bakje in de afvalbak. Hulde! Het laatste stukje van de snoeproute schreeuwt gewoon om een paar strafklanten.

    Dan gaat de bel. De pauze is voorbij.

    Voor de goede orde en de juiste beeldvorming: we zijn niet de enige school in Lunetten en dit was de eerste keer in drie jaar dat ik dit bezoekje hoefde te brengen 🙂 En, nee, ik ben niet van plan zo’n verhaal over andere winkels te schrijven.

  • Klasmanagement

    Een van mijn favoriete boeken is het boek ‘Achter de scherven’ van Adrian Plass. Omdat ik me in de hoofdpersoon en zijn situatie herken vanuit mijn ervaring als startend docent. Het is al weer heel wat jaren geleden, maar de beleving van de eerste lessen, de eerste aanvaringen, dat vergeet je niet. Adrian Plass vertelt op onnavolgbare wijze het ontroerende verhaal van de ontwikkeling van ‘meester’ Harper, die zonder vooropleiding terecht komt in een baan als tehuisvader in een internaat voor jongens met een gedragsstoornis. Waar het bij een andere collega van een leien dakje lijkt te gaan, heeft meester Harper de grootste moeite om zijn gezag te verdienen en wordt hij aan alle kanten uitgeprobeerd. Maar hij ontdekt het geheim van opvoeding: houden van je kinderen, van je leerlingen, je pupillen. En zij houden van jou.

    Onderwijzen vereist oefening. Vereist reflectie. Vallen en weer opstaan. Goed klasmanagement brengt leerlingen tot presteren en vormt hen tot volwassenen. Er zijn vast genoeg sites te vinden met tips voor ‘de beginnende en gevorderde’ docent. Onderstaande punten zijn mijn leerpunten en ontdekkingen.

    1. Benader leerlingen als volwassenen, beschouw hen als kinderen. Met respect.
    2. Bouw dagelijks aan je relatie met leerlingen. Groeten, oogcontact, glimlachen, bij naam noemen. Dat lijkt allemaal heel basic en dat is het ook. Iedereen wil toch gezien worden? Zie jij hen, zien zij jou.
    3. Wees consequent. Dat is pas strengheid. Voorkom ‘als… dan’ uitspraken. “Wie nú nog zijn mond open trekt, kan gaan.” Geheid dat het een van de liefste meisjes uit de klas is die nét nog wat tegen haar buurvrouw zegt. Het werkt beter om het zo te formuleren: “Wil jij na de les even bij me komen? Dan hoor ik graag van je waarom je nu door mij heen praat!”. Consequent is ook voorspelbaar zijn. Leerlingen moeten weten wat ze aan je hebben. Dat is veilig. Stelregel is dan ook: niet te veel regels, die moet je allemaal maar houden. Kies er maximaal drie die voor jou hanteerbaar zijn.
    4. Zeg het altijd als je iets niet leuk vindt, ook al lijkt er nog niets aan de hand. Dan ben je zelf nog niet op de top van je emotie en een leerling heeft dan nog de kans om een andere keus te maken. (Ooit kreeg ik het advies: vraag je eens af hoe je er uit ziet als je boos bent).
    5. Betrap op goed gedrag. Dat geldt vooral voor leerlingen die het lastig vinden om stil te zitten, zoals leerlingen met ADHD. Vijf keer meer belonen dan straffen.
    6. Je doceerstijl lijkt op je leerstijl. Niet iedere leerling kan je daarom vanzelfsprekend volgen. Navragen dus! Zit je nog op de juiste golflengte? Soms zag ik ogen van leerlingen vol onbegrip naar mij staren, maar ze zeiden niets. “Kun jij even samenvatten wat ik net gezegd heb? … Heel goed! Wat bedoel je dan als je zegt dat …”
    7. Leer empathisch te zijn. Empathie is het vermogen zich te identificeren met en begrijpen van andermans gevoelens. Leerlingen verlangen niet altijd argumenten of antwoorden, maar begrip voor hun standpunt. Dan mag je ook begrip voor jouw standpunt verwachten.
    8. Time out. Het is niet erg als je het antwoord niet weet, of niet weet hoe je moet reageren.
    9. Achter iedere leerling staan zijn of haar ouders. Ze horen graag goed nieuws. Spreek over hun kind alsof je leerling erbij is. Spreek met je leerlingen alsof hun ouders erbij zijn.
    10. Kauw niet alles voor en vermijd zoveel mogelijk om leerlingen te vertellen hoe ze het moeten doen. Er bestaat tegenwoordig zoiets als  LEAN management. “Lean management focust op het voorkomen van verspilling: extra tijd; arbeid of materiaal dat wordt gebruikt om een product of dienst te leveren zonder dat het waarde toevoegt.” Oftewel: Leer Een Ander Nadenken. “En hoe zou jij dat oplossen?” Zo wordt LEAN learn. Natuurlijk zijn er grenzen, en schrijft een goede opdracht ook een werkwijze voor. Het gaat hier dan ook om je eigen instelling: hoe ga je met vragen van leerlingen om.

    Onderwijs is hard werken. Toewijding aan je leerlingen en je vak is daarbij onmisbaar. Je hoeft niet alles in een keer te leren, maar zorg wel dát je leert. Wellicht helpen bovenstaande ervaringen je daarbij. Veel plezier!

  • De gratie van de relatie

    “The most important aspect of a school is the quality of the human relationships within that school.” Bron

    We starten dit schooljaar met 650 leerlingen. 650 leerlingen om lief te hebben. Let wel: de verantwoordelijkheid voor 650 is niet groter dan voor 1! Want God verkiest relatie boven activiteit. Bij de gratie van de relatie!

    Mensen zijn geschapen om relaties aan te gaan; ze zijn ingesteld op contact. Daniel Goleman, auteur van onder meer het boek Emotionele intelligentie, schrijft daarover in zijn andere boek “Sociale intelligentie”, waarin hij wetenschappelijke inzichten over het sociale brein verwerkt tot een leesbaar geheel. Het sociale brein is overigens niet een localiseerbaar gedeelte van onze hersenen, maar veel meer een netwerk van hersengebieden die met elkaar samenwerken. Een dynamisch geheel!

    Door relaties wordt een gemeenschap gevormd van ‘kennen en gekend worden’. Door relaties wordt verbondenheid ervaren en zonder relaties geen overdracht van leven, van Leven. Bij de gratie van de relatie. Mooi woord is dat: gratie. Genade! Zo zeggen we dat ook: ik krijg een relatie. We zeggen niet: ik neem een relatie.

    Drie psychologische basisbehoeften staan aan de basis van motivatie, de innerlijke aanzet tot beweging. Dat zijn de behoefte aan competentie, autonomie en relatie.

    • Competent: je kan het
    • Autonomie: ik kan het zelf (of: ik kan zelf kiezen)
    • Relatie: ik hoor erbij

    Deze drie behoeften kunnen ook voor een organisatie gelden, zeker voor een schoolgemeenschap. Ook op onze school is deze drieslag zichtbaar. Na een roerige periode hebben we met elkaar gewerkt aan competentie. Vertrouwen in eigen kunnen en ontdekken (zichtbaar maken!) van talenten. Afgelopen schooljaar stond in het teken van het thema ‘Doe je werk met plezier’ (Efeze 5). Dat heb je onder meer als je doet wat je leuk vindt, en als je in de gelegenheid bent om het op jouw manier te doen (autonomie).  En nu dan “bij de gratie van de relatie’.

    Via twitter kreeg ik het begrip ‘Caring learning community’ , een zorgende of zorgzame leergemeenschap, onder de aandacht. Een CLC wordt door diverse scholen in de UK en USA gehanteerd als hun visie voor hun schoolleven. Een wetenschappelijk studie naar het gedrag dat meeste bijdraagt aan een CLC, onderscheid 5 categorieën gedrag: Bron

    • het vermogen om angst te verminderen / positief gezegd: zorgzaamheid
    • bereidheid om te luisteren
    • belonen van goed gedrag
    • overdracht van vriendschap
    • gepast gebruik van positieve kritiek.

    In een aantal bijdragen zal ik op ingaan op deze 5 categorieën.

    Voor onze school is een CLC geen nieuwe gedachte. We zíjn een zorgzame leergemeenschap. Dat is ook de opdracht die Jezus ons gaf: “… opdat zij allen een zijn.” en “geef acht op elkaar”. Uit onderzoek blijkt verder dat zorgzaamheid de meest belangrijke kwaliteit is waar leerlingen op letten. In dat licht moeten we eigenlijk ook geen onderscheid maken tussen ‘leerlingen’ en ‘zorgleerlingen’.  Welke leerling is geen zorgleerling? Zorgzaamheid is overigens niet hetzelfde als: alles voor een ander doen; dan ontneem je de ander zijn autonomie . Zorgzaamheid is juist datgene doen dat zorgt dat een ander zich kan ontwikkelen.

    Door liefde gedreven! Dat is de titel van een boekje wat Heidi Baker schreef over de zaligsprekingen in de Bergrede. Zij beschrijft daarin hoe zij leert om anderen onvoorwaardelijk lief te hebben, en bovenal alles te verwachten van haar hemelse Vader. Radicale liefde die zorgt dat harten aangeraakt worden, en het Koninkrijk van God gestalte krijgt.

    In het eerder genoemde boek van Goleman onderscheid hij op grond van wetenschappelijke inzichten drie componenten van ‘liefde’: gehechtheid, zorgzaamheid en verlangen. Dat vind ik een prachtige beschrijving, juist ook van het leven als christen en als medewerker van de Passie. Gehecht op het fundament van het Woord, op Christus. Zorgzaam naar anderen en verlangend naar de tegenwoordigheid van de Geest.

    [bij de start van het schooljaar 2010-2011]

  • De voorbede van Abraham

    Genesis 18 : 16-33

    Wat vooraf gaat
    De Heere komt bij Abraham en vertelt hem dat hij een zoon zal krijgen. Abraham zal tot een groot volk worden en alle volken van de aarde zullen in hem gezegend worden. Merk op, dat hier in enkelvoud gesproken wordt over een groot volk. In Gen. 17, bij de naamsverandering van Abram, noemt God hem vader van vele volken. De focus wordt verschoven van alle volken, naar dat ene volk. Dat zal velen tot zegen zijn door de komst van de Messias. God start met de belofte van het beloofde Zaad (Hand. 3:25). Een belofte is voor God een feit. Zo zal het gaan (Hebr 6:13-15). Let ook op vers 14: zou voor de HEERE iets te wonderlijk zijn? Eeuwen later spreekt Gabriel tot Maria: Want geen ding is onmogelijk bij God.

    Wat volgt
    De mannen staan op om naar Sodom te gaan. Sodom en Gomorra staan in de Bijbel voor poelen van ongerechtigheid. Gen. 13 vermeldt dat deze steden waren als de hof des Heeren, als het paradijs, maar de mannen waren boos en grote zondaars (Gen 13:13, Jes. 3:9). Uiterlijk welvarend, innerlijk verdorven.

    De bezoekers van Abraham zijn klaarblijkelijk op doorreis. Abraham reist een stukje met hen mee. Is het uit beleefdheid? Het zal eerder de grote liefde zijn die Abraham heeft voor zijn Heere. Dan is het moeilijk om afscheid te nemen.

    De Heere overlegt als het ware bij zichzelf of spreekt Hij hardop? “Zou Ik voor Abraham iets verbergen? Ik heb hem uitgekozen om in Mijn weg te gaan en zijn kinderen te wijzen op die weg.” Het initiatief gaat van God uit. Merk op dat hier de weg van Sodom vergeleken wordt met de weg van Abraham. Het is belangrijk in welke wegen wij gaan. Die weg van God is een weg van gerechtigheid en gericht, van goedheid en recht. God wijst ook op het nageslacht. Israël had de opdracht om hun kinderen op te voeden met de weg van God (Deut 6) .

    De Heere vertelt Abraham wat Hij komt doen. Hij komt polshoogte nemen of het waar is wat er over Sodom wordt gezegd. Natuurlijk is dit een menselijke spreekwijze. God weet het immers al?! Hij weet dat het geroep van de inwoners van Sodom en Gomorra groot is. (Het geroep = zoqth (za’aq) = een schreeuw, protest). Het geeft aan dat God niet zonder meer oordeelt. Hij onderzoekt, menselijk gesproken. Is de maat al vol? Vergelijk de Kanaänieten, die ook nog 400 jaar de tijd kregen voordat de maat van zondigen vol is. Of de oude wereld in de tijd van Noach: 120 jaar. God is lankmoedig – traag tot toorn.

    Abraham begrijpt dat hij met de Heere spreekt. Dat laat hij zien in heel zijn spreken en houding.
    Abraham weet ook dat God rechtvaardig is. Terwijl de twee engelen al op weg gaan, wendt Abraham zich naar de Heere. Hij gaat dichter bij Hem staan; verkleint de afstand. De Heere blijft achter met Abraham en geeft Abraham de gelegenheid om te spreken.

    “Zouden de rechtvaardige en de goddelozen hetzelfde lot ondergaan?” Uit het feit dat Abraham deze tegenstelling rechtvaardige-goddeloze gebruikt, valt op te maken dat dicht bij God leeft. Hij kent zijn God. Hij kent Hem als een rechtvaardig God. “Het zij verre van U”, dat wil zeggen het past niet bij Uw karakter, bij Uw eigenschappen. “Zou de Rechter der ganse aarde geen recht doen?”.

    Merk verder op dat rechtvaardigen in een stad het oordeel weerhouden. God wacht om genadig te zijn. Abraham is rechtvaardig door de werken (Jac 2:23), maar ook Job wordt rechtvaardig genoemd. De rechtvaardige Lot kwelde zijn ziel. God weet de rechtvaardigen uit de verzoeking te verlossen…(2 Petr. 2: 6-9). Zij zijn rechtvaardig door de Rechtvaardige. De vrouw van de rechter Pilatus gaf hem te kennen: heb toch niet te doen met deze Rechtvaardige! Deze Rechtvaardige is de kern van de voorbede. Daarom sluiten we ons gebed ook af met: om Jezus wil.

    Jezus vergelijkt het Koninkrijk der hemelen aan een schat in de akker, een parel en een visnet. Bij dat laatste beeld zegt Hij: “Alzo zal het wezen in de voleinding der eeuwen: de engelen zullen uitgaan, en de bozen uit het midden van de rechtvaardigen afscheiden” (Matt. 13:49). Wat een verschil. Opnieuw gaan engelen uit. Nu echter niet om de rechtvaardigen uit het midden van de goddelozen te halen, maar andersom.

    De tweede keer pleit Abraham bij de Heere en hij benoemt dat hij stof en as is. Aphar en Epher. Aarde en as. Aarde, waar Abraham uit gemaakt is (Gen. 2). As is licht en waardeloos. Het is het restant van verbrand leven. Wie is hij om de Heere wat voor te schrijven? Als er maar 45 rechtvaardigen zijn?
    De derde keer: Abraham vat moed door de welwillende houding van de Heere. Veertig?
    De vierde keer: wordt toch niet boos als ik dit vraag. Dertig?
    De vijfde keer: ik ben nu toch zover gekomen, wellicht zijn het er maar twintig?
    De zesde keer: wordt toch niet boos, tien?

    Abraham hield aan, omdat God welwillend was. Zes keer. Dan gaat de Heere weg. Hij beëindigt het gesprek met Abraham. Zes is het getal van mensen. Zeven het getal van de volheid. Zou de Heere daarom weg gaan? Om te voorkomen dat Zijn rechtvaardigheid strijd met Zijn liefde? Hij kent Zichzelf ook als genadig en liefdevol. De maat van Sodom was echter vol. Die ene rechtvaardige, Lot, die wordt uit Sodom gehaald. De overigen wacht het oordeel.

    Sodom en Gomorra als symbolen van de boosheid van mensen. Grotere zondaren kun je je niet voorstellen. Toch wel. Deze steden worden als voorbeeld gesteld voor de inwoners van Kapernaum: zo in Sodom deze krachten gebeurd waren, ze zouden nog bestaan (Matt. 11:20, zie ook Klaagl. 4:6). Het bloed van Jezus onrein achten, dat wil zeggen: de rechtvaardigheid van de Rechtvaardige niet willen aannemen (Matt.10:15).

    Het krachtig gebed van een rechtvaardige vermag veel (Jac. 5:16). We zien Abraham als priester, die zich stelt tussen de Heere en het volk van Sodom en Gomorra. Zoals ieder gelovige in het ambt aller gelovigen een priesterlijke bediening heeft. Bidden is een van de taken van een priester, voorbede doen. Bekleed met de autoriteit van Christus.

    Samengevat
    God kent Abraham om Zijn weg aan zijn nageslacht bekend te maken.
    Abraham kent zijn God als de Rechtvaardige; Hij pleit voor Sodom op basis van die eigenschap.
    Abraham kent zichzelf als aarde en as. God kent hem als een rechtvaardige door de Rechtvaardige.
    God laat zich kennen als welwillend en geduldig, maar niet oneindig.

  • Huiswerk kopiëren

    Huiswerk kopiëren lijkt een manier om je schoolperiode tegen lage kosten door te komen. Een recente studie van het Massachusetts Institute of Technology laat echter het tegendeel zien. Studenten die stelselmatig meer dan 30% van hun huiswerk overnemen van een ander, maken vier keer meer kans op het stoppen van de studie. De voornaamste oorzaak van dit gedrag: uitstellen! Kortom, van uitstel komt afstel. Nu ook wetenschappelijk bewezen!

    Wat kunnen docenten doen om het kopiëren van huiswerk tegen te gaan? Meer contact, meer en kortere opdrachten, niet aftekenen maar becijferen, zijn wat suggesties. Ook het bespreken van de opzet van de lessen draagt bij aan het voorkomen van kopieergedrag.

    Kortom, niet het controleren, maar het voorkomen van (uitstel) gedrag, dat is wat werkt. Voor die conclusie is geen wetenschappelijk onderzoek nodig!

    Palazzo, David J.,  Lee, Young-Jin, Warnakulasooriya, Rasil & Pritchard, David E., 2010. Patterns, correlates, and reduction of homework copying. PHYSICAL REVIEW SPECIAL TOPICS – PHYSICS EDUCATION RESEARCH 6, retrieved 25 March 2010 from http://prst-per.aps.org/pdf/PRSTPER/v6/i1/e010104