Geleerde ervaringen

In januari 2012 schreef ik als promovendus een aantal ervaringen voor mezelf op: “Ik ben nu acht jaar onderweg en heb deze week mijn laatste hoofdstuk geschreven. Wat rest is een revisie en de samenvatting, en mijn planning is om 1 maart a.s. het manuscript in te leveren bij de leescommissie. ” Dat restje was stiekem toch nog heel wat werk! Omdat ik zelf ook baat had bij beschreven ervaringen en tips van anderen, zal ook ik mijn geleerde lessen online verwoorden.

Context

In 2003 verhuisden we van Scheveningen naar Bodegraven. Deze ontworteling bood evenwel kansen om iets nieuws te beginnen. Dat werd een promotieonderzoek. Niet gehinderd door al te veel academische ervaring dacht ik in 2003 optimistisch om het promotietraject voor m’n 40e af te ronden en er dus 5 jaar over te doen. Het werden het ruim acht jaar. Terugkijkend had het wellicht een jaar korter gekund; ik moest bijv. rekening houden met de schooljaren om mijn ontwerp in de klas te testen. Wat me ook extra tijd kostte, was dat ik niet in aaneengesloten periodes kon werken. Bovendien heb ik geen 9-5 baan. Met een (post)HBO ondergrond, moest ik ook eerst het academische niveau bereiken. Mijn onderwijservaring was weer een pré.

Kosten

De kost gaat voor de baat. Een promotietraject brengt kosten met zich mee. Materieel, maar vooral immaterieel. Een bloemlezing:

• Regelmatige besprekingen met promotor. Gemiddeld één keer per 6-8 weken toog ik naar de UU voor een voortgangsgesprek.
• De afgelopen jaren heb ik altijd op donderdag thuis gewerkt. Die dag staat een heel jaar in mijn agenda geblokt. Op die dag deed ik ook schoolwerk als dat moest, maar besteedde minstens ook een halve dag aan mijn onderzoek. Keerzijde was dat ik meestal ma-wo avond ook voor school werkte.
• Af en toe heb ik een aantal dagen studieverlof opgenomen om aaneengesloten te kunnen werken. Dat helpt goed om een hoofdstuk in de steigers te kunnen zetten.
• In de afgelopen jaren heb ik veel sociale activiteiten aan de kant gezet. In de kerk ben ik alleen catechisatie blijven geven.
• Vakanties zijn studietijd. We zijn meestal wel in de zomervakantie weggeweest, maar ik heb diverse keren mijn laptop meegenomen om door te werken.
• De zaterdagen werden veelal op de studeerkamer doorgebracht.
• Materiële kosten betroffen vooral de promotie zelf. Drukkosten, kosten voor correctie, kledinghuur, en receptie/promotiefeest bedragen bij elkaar ongeveer € 7000,=.

Baten

Een promotieonderzoek verdiept systematisch je kennis en inzicht.

• Bij mij betreft dat kennis van de gedragsbiologie.  Principes en perspectieven in de gedragsbiologie hebben mijn visie op leidinggeven, het vormgeven van de organisatie, onderwijs en projecten gevormd. Met name het stressmechanisme is mijn specialiteit geworden, en dat niet alleen in theorie.
• Mijn onderzoek is direct toepasbaar in het onderwijs, dus voor mij ook erg relevant. Dat motiveerde me door te gaan, én was een legitimatie naar mijn werkgever toe.
• Persoonlijke vorming: analytisch vermogen, leren redeneren, en je verhaal kunnen vertellen.
• Naast gedragsbiologische inzichten verscherpte mijn onderzoek ook mijn visie op onderwijs.
• De wijze waarop ik begeleid ben door mijn promotor pas ik toe in het begeleiden van leerlingen die een profielwerkstuk maken en draag ik over op mijn collega’s. Ook het proces naar een product is een leerproces.

Tips

• Rond gesprekken altijd af met afspraken over vervolg: wat is voor de volgende keer haalbaar. Ik stelde er een eer in om het dan ook af te hebben. Dat vraagt discipline.
• Alle gesprekken nam ik op audio op, omdat ik 1,5 uur bespreking onmogelijk kon verwerken en de opname waren dan een backup, om bijv. redeneringen nog eens terug te luisteren.
• Hanteer een goed taakmangement: wat doe je wel, wat laat je doen, wat doe je niet. Je hoofd is om te denken, niet om te onthouden.
• Zorg tegelijk voor voldoende rust en ontspanning. Dat is vooral een mentale kwestie: de keuze om iets anders te doen dan studeren en werken, zonder je schuldig te voelen. Ik gebruik daarvoor het ‘6-1 schema’: 6 dagen werken, 1 dag rust.
• Houd je doel voor ogen, geniet van het proces, en accepteer verstoring. Soms had ik het zo druk op school dat er gewoon een hele week of meer niet gestudeerd kon worden. Dat voorzag ik meestal wel en dan koos ik ervoor om dat te accepteren.
• Geniet van elke stap die je zet en houdt het einddoel voor ogen. Ieder deel van mijn onderzoek was als een berg die beklommen moest worden. Na de ene berg, lag een andere, maar bovenop een berg kun je ook de verte inkijken.
• En ja, je weet waarschijnlijk: 90% is transpiratie, 10% inspiratie! Maar die 10% maken de 90% wel mogelijk en ook goed!
• Het is belangrijk om een onderwerp te hebben wat je intrinsiek motiveert.
• Bereid je verdediging voor door tips van anderen te lezen, door je boekje nog een door te nemen, door te bekijken met welke onderwerpen je opponenten zich bezig houden, enz. Op de dag zelf: geniet ervan om het debat aan te gaan. Kritiek gaat over je werk, niet over je persoon.
• Geniet van de voldoening als het achter de rug is!