Ezau, hij is Edom

Recensie door Jacco Stijkel

Verschenen in Uitdaging, mei 2017

Dr. F. de Graaff schreef in de jaren zeventig tot negentig van de vorige eeuw een aantal opmerkelijke metahistorische boeken. Metahistorie wil zeggen: de geschiedenis achter de geschiedenis; hoe de geestelijke machten de wereldgeschiedenis bepalen. In boeken als ‘Het geheim van de wereldgeschiedenis’ en ‘Israël – Hellas – Rome’ staat de strijd tussen Israël en Ezau (Edom, Rome) centraal. W.J. Ouweneel borduurde hierop voort met zijn metahistorische trilogie ‘De negende koning’, ‘De zevende koningin’ en ‘De zesde kanteling’.

Met ‘Ezau, hij is Edom’ heeft Anco van Moolenbroek ook een metahistorisch boek geschreven. Hij richt zich in zijn boek vooral op de heilsgeschiedenis. Van Moolenbroek laat de lijnen zien van Ezau en zijn nakomelingen, die altijd erop gericht zijn Jakob (Israël) zijn eerstegeboorterecht te ontnemen, en met God geen rekening willen houden en zelf de macht op aarde willen hebben. In het eerste deel van het boek focust de auteur zich vooral op Ezau/Edom, maar in het grootste deel gaat het vooral om die kleinzoon van Ezau, waarin de satan zich het duidelijkst manifesteert: Amalek.

Van Moolenbroek spreekt van een Amalek-patroon. De auteur onderscheidt zeven fasen of thema’s die rondom een aanval van Amalek op (een fase van) het Koninkrijk van God staan. Dit wordt uitvoerig besproken in de geschiedenissen van bijvoorbeeld Abraham, David en Saul en Esther. Sterk vind ik vooral ook hoe Van Moolenbroek lijnen trekt naar de eindtijdelijke strijd van Gog/de Antichrist. Hij komt door het gebruik van het Amalek-patroon op zienswijzen die ik nog niet eerder was tegengekomen in boeken over dit onderwerp. Mooi ook dat de auteur dichtbij de Bijbel blijft en zich niet verliest in allerlei speculatieve ideeën. Wat mij betreft had juist de toekomst nog wel een grotere plaats mogen krijgen in dit boek.

‘Ezau, hij is Edom’ is een lijvig boek met ruim 400 pagina’s en bijna duizend voetnoten. Met recht een studieboek. Desondanks leest het boek behoorlijk vlot, al moet ik wel zeggen dat op een gegeven moment het Amalek-patroon continu wel heel gedetailleerd wordt besproken, waardoor het teveel een herhaling van de stof is.

Voor wie geïnteresseerd is in meta-historie, het Oude Testament en/of de eindtijd, is ‘Ezau, hij is Edom’ een aanrader. Het boek zet je bovendien zeker aan het nadenken. Want zoals elke goede studie roept het ook vragen op. Wat mij ook aanspreekt is dat Van Moolenbroek onze huidige tijd in een ander perspectief zet: in elke generatie is Amalek. En daarmee zijn we ten diepste weer bij de kern van het betoog van dr. De Graaff: het geheim van de wereldgeschiedenis is die tussen Israël en Rome. In Rome waart de geest van Amalek.